het verhaal van Jeruzalem
De vernieuwing
Wat zijn de gevolgen van de vernieuwing van Jeruzalem voor bewoners? Hoe blijft de leefbaarheid tijdens alle
bouwwerkzaamheden op peil? En hoe worden de typische witte Jeruzalem-woningen opgeknapt? Drie interviews.
'Ik was fel tegen'
De bewoner
van wie de woning is gesloopt
'Bewoners zijn jonger'
De medewerker Sociaal Beheer
die de bewonersparticipatie regelt
'Kan weer 25 jaar mee'
De projectleider
die de renovaties in goede banen leidt
Meneer Kuyl moest verhuizen: zijn woning is gesloopt
'
Ik was fel teg
Vanwege de vernieuwing van Jeruzalem is de oude woning van meneer Kuyl gesloopt. In juli 2015 is hij verhuisd naar een nieuw gebouwd appartementencomplex voor senioren, twee straten verderop.
Wat vindt u van de vernieuwing van uw buurt?
“Toen Rochdale jaren geleden de plannen presenteerde, was ik fel tegen. Het was hier zo mooi wonen, met laagbouw en veel groen. Veel woningen zouden gesloopt worden om plaats te maken voor nieuwe. Van renovatie was geen sprake.
Er kwam veel verzet tegen die plannen. Met succes: uiteindelijk worden de meeste woningen nu toch gerenoveerd.”
Toch is uw oude woning gesloopt
“Een aantal woningblokken verkeerden in zo’n slechte staat, dat renoveren veel te kostbaar zou zijn. Dus dat klopt, mijn woning is gesloopt. Ik ben daarom verhuisd naar een appartement in een nieuw gebouwd complex voor 65-plussers. Ook hier in Jeruzalem.
Ik koos voor de bovenste, de vijfde verdieping. Vanwege het uitzicht. Daar geniet ik enorm van. Bovendien ben ik van 34 naar 61 vierkante meter gegaan. Met heel veel comfort. Die vernieuwing is zo gek nog niet.”
Geen spijt dus van de verhuizing?
“Ik ben er juist ontzettend blij mee, al woonde ik sinds 1997 erg fijn in mijn oude huis. Maar er vertrokken veel bewoners vanwege de sloop. En de vrijgekomen woningen werden tijdelijk verhuurd. De hele samenhang in de straat verdween daardoor.
Voorheen zaten buren bij mooi weer op straat en raakte je al snel met elkaar aan de praat. Sinds de meeste oude bewoners verhuisd zijn, is iedereen veel meer op zichzelf.”
Heeft u nu veel contact met uw nieuwe buren?
“Ik doe veel vrijwilligerswerk voor Share Nederland. Wij laten mensen weten dat Maitreya, de Wereldleraar zich onder ons bevindt.
Regelmatig zie ik nog een aantal van mijn oude buren, die ook in dit complex wonen. Maar voor nieuwe contacten heb ik dus eerlijk gezegd niet zoveel tijd.”
De renovatie van 307 typische Jeruzalem-woningen
'
Ze kunnen zo weer 25 jaar mee'
In 2016 en 2017 zijn rond de Pekelharingstraat 194 typische witte Jeruzalem-woningen ingrijpend gerenoveerd. Vanaf oktober 2017 wacht 113 dezelfde soort huizen tussen de Pieter Zeemanlaan en de Kapteynstraat een vergelijkbare aanpak. Senior projectleider bij Rochdale Martin van den Broeke vertelt.
Trots
“Als ik in Jeruzalem door de straten met de reeds gerenoveerde woningen loop, ben ik trots op het resultaat. De buitenkant ziet er hartstikke goed uit. Van binnen zijn de woningen ruimtelijker geworden, met een goede badkamer en keuken. Ze kunnen zo weer 25 jaar mee.”
Ruimte voor eigen wensen van huurders
Bij de ontwikkeling van het renovatieplan hebben we gekozen voor een bepaalde basiskwaliteit en een basisplattegrond voor de woningen. De werkzaamheden waren erg omvangrijk. Daarom moesten bewoners hun woning verlaten.
“Tussen de 80 en 90 bewoners wilden terugkeren in hun eigen woning. Zij konden voor eigen aanpassingen kiezen”, aldus Martin. “Bijvoorbeeld de keuken toch op de originele pl
Minder geluidsoverlast
De woningen zijn oorspronkelijk gebouwd als tijdelijk
e oplossing voor de grote woningnood na de Tweede Wereldoorlog. Ze waren dan ook erg gehorig. “Dat was een van de grote uitdagingen van de renovatie”, zegt Martin.“Boven- en onderburen hoorden elkaar. Dat hebben we opgelost met een geluidsisolerend plafond onder de tussenvloer. Bijkomend voordeel: de brandveiligheid is hiermee in orde.”
Veel energiezuiniger
De woningen waren ook nauwelijks geïsoleerd. Dat was een andere uitdaging. “Maar,” vertelt Martin trots, “het is ons gelukt om de woningen zo te isoleren, dat ze nu energielabel B hebben. Alleen label A is nog beter.”
Meer besteed aan stucwerk
Tegenvallers waren er tijdens de renovatie ook. Het project is voorbereid in de periode dat het niet goed ging met de economie. Er zijn toen keuzes gemaakt die tijdens de uitvoering tot flinke discussies hebben geleid.
Bijvoorbeeld over de kwaliteit van het stucwerk in de woningen. Martin: “Dat bleek veel slechter te zijn dan we op basis van onderzoek in een aantal woningen hadden verwacht. We hebben uiteindelijk veel meer uitgevoerd dan aanvankelijk was gepland.”
Achtergevels weer van beton
En meevallers? “De achtergevels! Die zijn in de loop der jaren met kunststof platen bedekt. Toen we die weghaalden, kregen we zicht op de oorspronkelijke betonnen gevel. Ik stond daar met de werkvoorbereider Willem Brian en zei: ‘Zou het niet mooi zijn om dat beton weer terug te brengen?’
Dát hebben we geprobeerd en h
Rijksmonument
Na de renovatie van de woningen rond de Pekelhari
ngstraat zijn de huizen tussen de Pieter Zeemanlaan en de Kapteynstraat aan de beurt. Dat zijn 113 woningen in vier woonblokken rond twee hoven.“Deze hoven en woonblokken zijn een rijksmonument”, aldus Martin. “Dat is een extra uitdaging voor de renovatie. We moeten bijvoorbeeld weer terug naar de oorspronkelijke maten voor de kozijnen.
De originele kleuren uit de jaren 50 hebben we ook al rond de Pekelharingstraat gebruikt. Daar zie je al hoe mooi het ook hier weer gaat worden.”
Medewerker Sociaal beheer over de veranderingen in Jeruzalem
'
De bewoners werden jonger'
In de wijk Jeruzalem wordt gerenoveerd, gesloopt en nieuwbouw ontwikkeld. Wat betekent dat voor de leefbaarheid? Frank Herscheid, medewerker Sociaal Beheer bij Rochdale laat zijn licht hierover schijnen.
In welk opzicht is Jeruzalem de laatste jaren veranderd qua bewoners?
“De bevolking werd jonger. Vanaf begin 2010 kregen vaste huurders stadsvernieuwingsurgentie. Dat geeft voorrang op WoningNet. Daardoor zijn er al veel vertrokken.
In hun woningen kwamen toen tijdelijke huurders om leegstand en kraak te voorkomen. Dat waren bijna altijd jongeren. De mensen die vertrokken waren vooral mensen die al 10, 20, 30 jaar in Jeruzalem woonden.”
Oude en nieuwe, vooral jonge bewoners, gaat dat goed?
“Over het algemeen wel, hoor. Je merkt vooral dat tijdelijke bewoners anders naar de buurt kijken en zeker naar de woning, omdat die toch gesloopt of gerenovee
r d wordt.De tijdelijke huurders hebben vaak een ander leefpatroon. Daardoor krijg je vaak wel wat meer overlastmeldingen dan normaal. En gemopper dat ‘ze’ anders schoonmaken.”
Dat klinkt als een stevige sociale controle
“Jeruzalem is echt een dorp! Maar ik zou het geen sociale controle willen noemen; eerder sociale contacten.
Je kunt in Jeruzalem best op jezelf zijn, maar als de buurvrouw bijvoorbeeld een paar dagen de gordijnen niet open
Zijn die tijdelijke bewoners er nu nog?
“Minder dan vroeger, want er is al veel gesloopt of gerenoveerd of staat nog in de steigers.
De meeste tijdelijke bewoners zitten in de twee nog te slopen blokken. En in de twee nog te renoveren blokken. E
Maken al die renovaties, sloop en nieuwbouw Jeruzalem niet een beetje onleefbaar?
“Voor de wijkvernieuwing heeft het stadsdeel een plan opgesteld om de bereikbaarheid, veiligheid en leefbaarheid tijdens de werkzaamheden op peil te houden. Dat is een leidraad bij alle projecten in de wijk.
De renovatie-aannemer kwam bij de aanbesteding zelf al met een uitbreiding op dat plan. Dat was een van de redenen waarom we voor deze aannemer hebben gekozen.
Met alles wordt rekening gehouden. Komt bijvoorbeeld de verhuisstroom in een complex op gang? Dan plaatsen we in afstemming met het stadsdeel een grofvuilcontainer.”
En het openbaar groen, krijgt dat nog een beetje aandacht?
“Ja. Het Robert Kochplantsoen is bijvoorbeeld helemaal opnieuw ingericht.
Sommige blokken zouden we aanvankelijk slopen, dus het groen kreeg een heel andere aandacht. Maar de gemeente heeft inmiddels nieuwe onderhoudsplannen voor de openbare ruimte en het groen gemaakt.”
zo is het geworden
na de
vernieuwing
Zo ziet het eruit na de vernieuwing